Tatoeages zijn permanente vormen van lichaamskunst die behoren tot een veelheid van verschillende culturen over de hele wereld. Hier nemen we de geschiedenis van tatoeages onder de loep. We zullen ons concentreren op waar ze vandaan komen en hoe praktijken zich sinds de vroege tijden hebben ontwikkeld. We zullen ook kijken naar hoe de maatschappelijke houding ten opzichte van tatoeages in de loop der jaren is veranderd.
Wanneer en waar werden tatoeages voor het eerst uitgevoerd?
Tatoeages dateren van vele duizenden jaren geleden. In feite hebben we stevig bewijs dat tatoeëren een oude kunstvorm is, nadat ontdekkingen van tatoeages op gemummificeerde huid werden gevonden. Het oudste bewijs van menselijke tatoeages wordt verondersteld te zijn van tussen 3370 voor Christus en 3100 voor Christus.
Otzi de IJsman werd ontdekt in september 1991. Zijn bijnaam komt van de locatie waar hij werd gevonden in de Otzal Alpen. Zijn lichaam is op natuurlijke wijze gemummificeerd en bewaard, waardoor hij Europa’s oudste menselijke mummie is geworden.
Otzi’s lichaam heeft in totaal 61 tatoeages op verschillende locaties, met de meerderheid van deze inktinscripties op zijn benen. Nauwkeurig onderzoek van de markeringen op de mummie geeft aan dat roet of openhaardas werd gebruikt om de tatoeages te maken.
Hoewel Otzi het bewijs kan zijn van de eerste tatoeages die de mensheid kent, onthullen andere tijdperken en leeftijden door de geschiedenis heen een lange en rijke geschiedenis van tatoeëren. Er is bewijs hiervan van meer dan 49 verschillende locaties over de hele wereld, waar getatoeëerde mummies en overblijfselen zijn ontdekt.
Locaties waar tatoeagepraktijken zijn vastgelegd op menselijke resten, zijn onder meer: Alaska, Mongolië, Groenland, Egypte, China, Soedan, Rusland en de Filippijnen. Al deze ontdekkingen houden verband met verschillende tijdsperioden in de oude geschiedenis. Sommige daarvan dateren uit 2100 voor Christus.
Oude en traditionele gebruiken
Omdat de eerste tatoeages dateren uit oude beschavingen, worden de redenen achter de nieuw geziene huidtatoeages gevoed door verschillende theorieën. Deze theorieën weerspiegelen de locatie en de culturen van de beschavingen zelf. Laten we eens kijken naar enkele van deze beschavingen en enkele theorieën over waarom ze zichzelf vroeger tatoeëerden.
China &Azië
Sommige begraafplaatsen in het westen van China in de provincie Xinjiang hebben een aantal mummies met getatoeëerde huid onthuld. Sommige mummies dateren al uit 2100 voor Christus, terwijl andere aanzienlijk jonger zijn en dateren uit ongeveer 550 voor Christus. Binnen oude Chinese praktijken werd tatoeëren als barbaars beschouwd en werd het sterk gestigmatiseerd.
Oude Chinese literatuur verwijst naar volkshelden en bandieten met tatoeages. Er wordt ook gedacht dat het vrij gebruikelijk was dat veroordeelde criminelen werden gebrandmerkt met een tatoeage op hun gezicht. Deze tatoeage werd gebruikt om andere leden van de samenleving te waarschuwen dat deze persoon niet te vertrouwen was.
Egypte
Er zijn ontdekkingen geweest van getatoeëerde mummies uit het oude Egypte, die suggereren dat de praktijk hier dateert uit ten minste 2000 voor Christus. Sommige theorieën geven aan dat de tatoeages op de mummies voor decoratieve doeleinden waren. Onderzoek door Daniel Fouquet suggereert dat tatoeages in het oude Egypte zelfs als medische behandeling kunnen zijn uitgevoerd.
Zijn onderzoek van de verschillende littekens gevonden op het gemummificeerde lichaam van de priesteres, Hathor, suggereert dat de markeringen een behandeling voor bekkenperitonitis zouden kunnen zijn geweest. Een andere interessante ontdekking over tatoeëren uit het oude Egypte is dat het lijkt alsof deze praktijk alleen op de huid van vrouwen werd uitgevoerd.
Deze theorie wordt ondersteund door het feit dat er weinig tot geen bewijs is, fysiek of artistiek, dat tatoeëren vaak bij mannen werd uitgevoerd. Deze praktijk veranderde echter tijdens de Meroitische periode, tussen 300 voor Christus en 400 na Christus, toen Nubische mannen tatoeages ontvingen.
Samoa
Tatoeëren maakt al duizenden jaren deel uit van de Samoaanse culturele tradities. De geschiedenis van het tatoeëren in Samoa is een goed voorbeeld van hoe tatoeages een integraal onderdeel kunnen vormen van de sociale cultuur. Er wordt zelfs aangenomen dat het hedendaagse Engelse woord ’tattoo’ afkomstig kan zijn van het Samoaanse woord voor tatoeage ’tatau’.
De traditie van het geven en ontvangen van tatoeages met de hand in Samoa wordt al meer dan tweeduizend jaar beoefend. De technieken en hulpmiddelen die voor deze traditionele praktijk worden gebruikt, zijn in deze tijd ook nauwelijks veranderd. De vaardigheid wordt aangeleerd en doorgegeven van vader op zoon.
Het gereedschap dat wordt gebruikt om de tatoeages te geven is handgemaakt, van schildpadschelp en zwijnentanden. Het proces van het ontvangen van traditionele tatoeages duurt vele weken om te voltooien. Tatoeageceremonies worden over het algemeen gehouden om een jongere te markeren chief’s ascensie naar een leidende rol in de samenleving.
Eenmaal voltooid, vertegenwoordigen en vieren de tatoeages toewijding aan de cultuur en een groot uithoudingsvermogen. Deze tatoeages zijn extreem pijnlijk om te ontvangen en de procedure brengt een groot risico op infectie met zich mee. Helaas kunnen degenen die de pijn niet kunnen verdragen, voor altijd worden gebrandmerkt met het teken van schaamte op hun huid.
Het oude Griekenland &het oude Rome
Schriftelijke verslagen leveren bewijs van tatoeëren uit de 5e eeuw v.Chr. in Griekenland. Tatoeages tijdens dit tijdperk in Griekenland en Rome werden voornamelijk gebruikt op de verschoppelingen van de samenleving. Misdadigers, krijgsgevangenen en slaven zouden worden gebrandmerkt met hun status.
Een beroemd voorbeeld van het gebruik van tatoeages door de oude Grieken was de Atheners die uilen op de Samiërs tatoeërden nadat ze waren verslagen. Bewijs toont het gebruik van het werkwoord ‘stizein’, wat prikken betekent wanneer het verwijst naar tatoeëren in hun oude literatuur.
In het hele oude Rome zijn er ook aanwijzingen dat soldaten en wapenfabrikanten tatoeages krijgen. Er wordt aangenomen dat deze praktijk tot in de 9e eeuw voortduurde. Slaven werden ook gemarkeerd met een tatoeage in de Romeinse tijd om aan te tonen dat ze hun belastingen hadden betaald.
Populaire stijlen door de tijd heen
Tatoeages waren niet erg gebruikelijk of sociaal aanvaardbaar tot het midden van de 20e eeuw. Tot die tijd waren ze gereserveerd voor een kleine bevolking, voornamelijk die in de entertainmentindustrie. Volledig getatoeëerde mensen werden een populaire attractie op zich.
Inkt voor entertainment
John O’Reilly
Een van de beroemdste getatoeëerde mensen uit de jaren 1800 was John O’Reilly. Zijn uitgebreide en complete lichaamskunst maakte hem een populaire functie in dubbeltjesmusea en het circus, waar zijn tatoeages het publiek aantrokken en verbaasden.
John O’Reilly stond bekend als de “Getatoeëerde Ier” en hij had een verscheidenheid aan ingewikkelde tatoeages die zijn hele lichaam bedekten. Een van de vroegste vermeldingen van O’Reilly’s tatoeages was in een artikel van de Brooklyn Daily Eagle.
Het nummer, uitgebracht op 22 februari 1887, belicht zijn prestaties tijdens een bokswedstrijd. Ze noemen zijn tatoeages ‘afschuwelijk’ en een weerspiegeling van zijn ‘barbaarse praktijken’.
Emma de Burgh
Emma de Burgh was een beroemde getatoeëerde dame in de entertainmentindustrie in de late jaren 1880. Ze werkte samen met haar man en beiden werden geïnkt door dezelfde tatoeëerder als John O’Reilly. De Burgh en haar man werden ook erg populair in de sideshowwereld binnen Europa.
Ze verschenen in 1891 in Berlijn, Duitsland en bleven de Europese menigte nog enkele jaren verbazen. Het ontwerp van hun tatoeages had veel religieuze connotaties, waaronder links naar het Laatste Avondmaal en De Calvarieberg.
Tatoeages door de 20e eeuw
Gedurende de 20e eeuw zijn populaire stijlen van tatoeage geëvolueerd en veranderd. Om de evolutie van inkt in meer detail te onderzoeken, hebben we het opgesplitst in decennia. Laten we eens kijken naar de kunstvormevolutie van tatoeages in de westerse cultuur in de afgelopen honderd jaar.
Jaren 1910
Aan het begin van de 20e eeuw werden de meeste tatoeages gevonden op circusartiesten of zeelieden. Tatoeages werden gebruikt om iemands persoonlijke verhaal te vertellen, evenals hun beroepen. Het was bijvoorbeeld gebruikelijk dat een zeeman een ankertattoo had.
Binnen de zeilgemeenschap werden tatoeages ook een teken van verbondenheid. Jonge zeelieden zouden na hun toetreding worden getatoeëerd, bijna als een initiatieceremonie, om hen aan boord te verwelkomen.
Vanaf hier bleef de traditionele kunstvorm groeien en had iets meer een praktisch doel. Veel van de tatoeages werden gebruikt voor identificatiedoeleinden als matrozen overboord vielen of verdronken.
Zeelieden kregen tatoeages van de verschillende havens waar ze naartoe zeilden. De tatoeages symboliseerden de verschillende bestemmingen en de lengte van hun reis. Een schildpadtattoo zou betekenen dat een zeeman de evenaar was overgestoken en een zwaluwtattoo symboliseerde een reis van 5.000 mijl.
Jaren 1920
Gedurende de jaren 1920 werden cosmetische tatoeages erg populair bij vrouwen. Velen zouden populaire make-uptrends op hun gezicht laten tatoeëren, omdat make-up te duur was om te kopen. Veel voorkomende make-up tatoeages waren wenkbrauwen en lipliner.
Traditioneel ontworpen tatoeages kwamen nog steeds minder vaak voor in de hele samenleving en waren niet erg sociaal aanvaardbaar. Het waren nog vooral de zogenaamde verschoppelingen, zoals circusartiesten, matrozen en criminelen, die tatoeages droegen. Omdat tatoeages zo sociaal onaanvaardbaar waren, zouden de meeste vrouwen hun cosmetische tatoeages geheim houden.
Jaren 1930
Burgerservicenummers verschenen in de jaren 1930 en iedereen kreeg te horen dat ze hun persoonlijke nummer moesten onthouden. Velen namen hun toevlucht tot het tatoeëren van hun sofinummers op hun lichaam, zodat ze er altijd toegang toe zouden hebben.
Tatoeages werden echter nog steeds niet sociaal geaccepteerd. Degenen die een sofinummer tattoo kregen, deden dat meer uit noodzaak dan uit verlangen. Degenen met een tatoeage van de sociale zekerheid werden niet op dezelfde manier bekeken als mensen met meer decoratieve en persoonlijke tatoeages. Tatoeages werden nog steeds alleen geaccepteerd op artiesten, zeelieden en criminelen. Niet op rechtschapen leden van de samenleving.
De jaren 1930 zagen nieuwe theorieën in de samenleving, die tatoeages koppelden aan onderdrukte seksuele verlangens. Albert Parry bracht een boek uit, waarin hij betoogde dat het hele proces van het krijgen van een tatoeage in wezen seksueel is. Met literatuur als deze die circuleert, is het geen verrassing dat tatoeages gedurende dit decennium taboe waren.
Jaren 1940
De jaren 1940 zagen de geboorte van de iconische ‘Sailor Jerry’ stijl van tatoeage, gemaakt door Norman Keith Collins. Hij voegde kleur toe aan tatoeages door zijn eigen pigmenten te maken en ze toe te voegen aan zijn tattoo-ontwerpen. De klassieke ontwerpen van dit decennium hebben gedurfde motieven en veel kleuren.
Thematisch waren tatoeages in de jaren 40 meestal gecentreerd rond nautische of militaire motieven. Er was ook een toename van patriottische tatoeages, als gevolg van WO2. De oorlog zag een toename van vrouwen naar de werkplek en een toename van vrouwen die tatoeages kregen.
Deze fundamentele verschuiving in het ontwerp van tatoeages zag de acceptatie van tatoeages stijgen. De toegenomen populariteit betekende dat decoratieve inkt uit de schaduw kwam en veel meer werd gedragen dan in voorgaande decennia. Veel van de Sailor Jerry-stijl tatoeages zijn klassiek en tijdloos, met mensen die vandaag de dag nog steeds vergelijkbare ontwerpen kiezen.
Jaren 1950
Gedurende de jaren 1950 werden tatoeages een weerspiegeling van mannelijkheid. Hoewel het trendy werd, vooral onder ‘bad boys’ om tatoeages te hebben, was er nog steeds een negatief sociaal stigma rond tatoeages. Degenen met tatoeages hadden meer kans om te worden bestempeld als criminelen of misdadigers.
De maatschappij was iets naar achteren verschoven en tatoeages werden opnieuw gezien als het kenmerk van de verschoppeling. Voor degenen die geïnkt bleven worden, zette de trend van nautische tatoeages zich voort in de jaren 50. Het decennium zag ook een toename van de populariteit van borsttatoeages.
Jaren 1960
Tattooshops in New York werden verantwoordelijk gehouden voor een toename van hepatitis in de jaren 1960. Hoewel dit al dan niet waar kan zijn geweest, heeft het zeker een negatief stigma rond de tattoo-industrie gecreëerd. Dit betekende dat veel mensen dit decennium niet getatoeëerd bleven.
De jaren 60 zagen echter een toename van getatoeëerde idolen in de media, met beroemde muzikanten zoals Janis Joplin die onder de naald gingen. Beroemdheden stroomden naar Lyle Tuttle, die op dat moment een van de beste en meest gerenommeerde tatoeëerders was.
Patriottische tatoeages daalden in populariteit, dankzij de oorlog in Vietnam. De klassieke schedel- en kruisbeenderontwerpen worden bijzonder populair, vooral onder motorrijders.
Jaren 1970
De jaren 1970 zagen tatoeages echt meer mainstream en populair worden. Ze waren niet langer voorbehouden aan de verschoppelingen van de samenleving, nu wilden gewone mensen ze ook krijgen. Vredessymbolen en vredesboodschappen waren bijzonder populair in dit decennium.
De jaren 70 zagen ook een nieuwe stijl, met gedetailleerde en ingewikkelde ontwerpen, die aan populariteit wonnen. Tatoeages en bodysuits met volledige mouwen begonnen op te duiken bij jonge mensen die zich bezighouden met de tegencultuur.
Jaren 1980
Het decennium van rebellie dat de jaren 1980 was, zag tatoeages nog groter en helderder worden. Gedurfde zwarte contouren, Keltische knopen en kleurrijke motiefontwerpen namen in bekendheid toe. De muziekscene had ook invloed op de bloeiende tattoo-industrie, met name rock-‘n-roll.
Veel mensen zouden geïnkt raken nadat ze geïnspireerd waren door de tatoeages van hun favoriete rockster. Tegen de jaren 80 was de samenleving eindelijk aan boord en waren tatoeages eindelijk sociaal aanvaardbaar – voor de meeste mensen toch. Doordat stigma’s wegvielen, kregen steeds meer ‘gewone’ mensen tatoeages.
Jaren 1990
Net als in de jaren 1980 speelden beroemdheden een grote rol in de belangrijkste tattoo-trends van de jaren 90. Een van de meest iconische en populaire tattoo-ontwerpen van de jaren 90 was pamela Anderson’s prikkeldraad armband. Andere populaire ontwerpen uit dit decennium zijn tribale ontwerpen, Chinese letters en tatoeages van de zon.
Vragen over het gebruik door het Westen van tribale en traditionele tattoo-ontwerpen begonnen over de hele wereld te worden gesteld. De opkomst van digitale communicatie maakte wereldwijde debatten over ethiek en toe-eigening mogelijk.
Jaren 2000
Het begin van de 21e eeuw zag tatoeages in de onderrug in populariteit toenemen. De zogenaamde “zwerverstempel” werd ope van de meest modieuze plaatsen voor vrouwen om tatoeages te krijgen. Vlinder- en Yin-Yang-symbolen kregen ook tractie.
Beroemdheden bleven tattoo-trends van tatoeages door de ‘noughties’ sturen. Stertattoos stegen in populariteit, grotendeels dankzij de zangeres, Rihanna.
Jaren 2010
Tot nu toe hebben de jaren 2010 trends gezien met betrekking tot zowel het ontwerp als de plaatsing van tatoeages. Kleine tatoeages op ongebruikelijke plaatsen, zoals de vingers of achter de oren, zijn nu erg populair. Veel mensen kiezen voor eigenzinnige en creatieve ontwerpen.
Een van de meest populaire ontwerpen voor een kleine vingertattoo op dit moment is een nieuwigheidssnor. Andere populaire trends zijn het oneindigheidssymbool, veren en de immer populaire tribale tatoeages.
Tools die worden gebruikt om tatoeages door de tijd heen te maken
Niet alleen zijn sociale percepties en populaire ontwerpen in de loop van de tijd veranderd, ook de tools en inkten die worden gebruikt om tatoeages te geven. Voorafgaand aan moderne tattoo-geweren, werden tattoo-tools gemaakt van een verscheidenheid aan verschillende materialen.
De tattoo-tools die in Polynesië worden gebruikt, vereisen twee mensen om een tatoeage te maken. Deze gereedschappen bestaan uit een eenvoudige beitel en een hamer. De tatoeëerders maken een reeks kleine sneetjes in de huid. De inkt wordt vervolgens direct in de huid gehamerd waar de sneden zijn gemaakt. Deze methode staat algemeen bekend als ‘Stick and Poke’.
Vergelijkbare technieken worden gezien in tribale gemeenschappen, waar de cultuur van tatoeages een recht van doorgang weerspiegelt. Oude Egyptische tatoeagenaalden werden verondersteld te zijn gemaakt van brons. Naalden waren er in verschillende maten, om zowel ingewikkelde als basisontwerpen te maken.
De eerste tatoeages gebruikten zelfgemaakte inkten. Deze inkten werden waarschijnlijk gemaakt van as of roet, gemengd met olie of moedermelk. Samoaanse tatoeage-inkt wordt traditioneel gemaakt van de kaarsnoot die wordt achtergelaten om te smeulen op een heet vuur. Roet wordt vervolgens verzameld uit de brandende noot en gemengd met suiker en water.
Moderne tattoo-apparatuur
De tattoo-geweren die tegenwoordig worden gebruikt, kwamen uit een bescheidener begin in 1891. De eerste elektrische tattoo machine werd gepatenteerd door Samuel O’Reilly. Het ontwerp was gebaseerd op een aangepaste versie van de elektrische pen, gemaakt door Thomas Edison. De komst van de elektrische tattoo-machine zag een gestage toename van de populariteit van tatoeages.
Inkten die in de kanonnen werden gebruikt, werden gemaakt met behulp van geologische of minerale bronnen. Zwarte inkt werd gemaakt met behulp van ijzeroxide of koolstof, en cinnaber werd gebruikt om rood te maken. Verschillende tinten oranje, rood en geel werden gemaakt met behulp van verschillende cadmiumverbindingen.
Recente, moderne technologie heeft een verschuiving gezien van pigmenten op basis van mineralen. Organische pigmenten worden nu vaker gebruikt. Moderne inkten bevatten ook een verscheidenheid aan vulstoffen, bindmiddelen en conserveermiddelen.
Samenvatting
Tatoeages zijn een inherent onderdeel van sommige culturen. In de westerse wereld heeft het tijd gekost voordat decoratieve inkt sociaal aanvaardbaar werd. Het is echt pas in de laatste vijftig jaar dat tatoeages populair en mainstream zijn geworden.
Het bewijs van tatoeëren in oude beschavingen is fascinerend. Tatoeages uit deze vroegere beschavingen hadden de neiging om verbanden te hebben met medische genezing, in tegenstelling tot de cosmetische waarde die ze vandaag hebben. Er is nog zoveel te ontdekken en te ontdekken over tatoeages door de geschiedenis heen.